ARABULUCULUK KURUMUNDA YAPILAN YENİ DEĞİŞİKLİKLER:
2023 yılında Resmî Gazete'de yayımlanan 7445 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Arabuluculuk Sistemini genişletmiştir. Bu değişikliklerle ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir:
1-) Arabuluculuk Sistemine Genel Bakış:
2012 yılında kabul edilen 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile başlayan Arabuluculuk Sistemi, öncelikle gönüllü (ihtiyari) bir sistem olarak başlamıştır. Daha sonra, iş uyuşmazlıklarında, ticari uyuşmazlıklarda ve tüketici uyuşmazlıklarında zorunlu hale gelmiştir.
2-) Taşınmazlar ve Kira Uyuşmazlıkları:
5 Nisan 2023 tarihinde yayımlanan Torba Kanun ile Arabuluculuk Sistemi bir kez daha genişletilmiştir. Bu değişikliklere göre taşınmazlara ve kira ilişkilerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda da arabuluculuk sistemi zorunlu hale gelmiştir.
3-) Taşınmazların Devri ve Sınırlı Ayni Haklar:
1 Eylül 2023'te yürürlüğe girecek bu değişikliklerle, taşınmazların devri veya sınırlı ayni hakların kurulmasına ilişkin uyuşmazlıklar için arabuluculuk usulü getirilmiştir. Tarafların anlaşması ve arabulucunun bu anlaşmayı tutanağa alması durumunda, bu süreç sonunda tapu siciline şerh düşürülebilecektir. Şerh, tarafların anlaşamaması veya belirli bir süre sonra otomatik olarak kaldırılabilecektir.
4-) Arabuluculuğun İcra Edilebilirliği:
Arabuluculuk süreci sonunda tarafların anlaşması halinde, bu anlaşma belgesi ilam niteliğinde olacak ve icra edilebilir olacaktır. Ancak, taşınmazla ilgili anlaşmaların icra edilebilirliği için sulh hukuk mahkemesinden şerh alınması zorunlu olacaktır.
5-) Kira Uyuşmazlıkları ve Zorunlu Arabulucu Dönemi:
Kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılması, ortaklığın giderilmesi, Kat Mülkiyeti Kanunu'ndan kaynaklanan uyuşmazlıklar ve komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklarda 1 Eylül 2023'ten itibaren dava açmadan önce arabulucuya başvurulması zorunlu hale gelmiştir. Ancak, kiralanan taşınmazların ilamsız icra yoluyla tahliyesi bu kuralın dışındadır.
6-) İş Sözleşmelerine Dayanan Davalar:
İş sözleşmelerine dayanan işçi veya işveren alacakları, tazminatlar, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davaları için de arabuluculuk dava şartı getirilmiştir.
7-) Milletlerarası Sulh Anlaşma Belgeleri:
Arabuluculuk sonucu düzenlenen milletlerarası sulh anlaşma belgelerinin yerine getirilmesi için asliye ticaret mahkemelerinden icra edilebilirlik şerhi alınması zorunlu hale gelmiştir.
8-) Arabulucuların Bilgilendirme Görevi:
1 Eylül 2023'ten itibaren arabulucular, tarafları arabuluculuk süreci hakkında bilgilendirmekle yükümlüdürler. Bu bilgilendirme süreci, avukatlar aracılığıyla da yapılabilir ve taraflara iletişim usulü sınırı getirilmemiştir.
9-) Arabuluculuk Sonrası İcra Takibi:
Arabuluculuk bürosuna başvurulmasından sonra, başvuran taraf aleyhine uyuşmazlık konusuyla ilgili olarak icra takibi yapılması durumunda, başvuran tarafın iki hafta içinde menfi tespit davası açma hakkı vardır. İcra takibi, bu davaların sonuçlanmasına kadar durdurulabilir.
Bu değişiklikler ile Türkiye'de arabuluculuk sisteminin daha geniş bir yelpazede uygulanmasını ve hukuk uyuşmazlıklarının daha etkili bir şekilde çözülmesini amaçlamaktadır.